اثر ماده تنظیم کننده رشد گیاهی (پیکس) و میزان ازت بر پنبه (gossypium hirsutuml.) در منطقه داراب

به منظور مصرف بهینه کودها بویژه ازت ، پژوهشگران از سالهای 1970 اقدام به مصرف مواد تنظیم کننده رشد گیاهی از جمله پیکس (mepiquat chloride) نموده اند که می تواند از رشد رویشی زیاد پنبه (gossypium hirsutum l.) جلوگیری کند. جهت ارزیابی اثر پیکس و ازت بر ویژگیهای مورفولوژیکی، عملکرد و اجزاء آن، کیفیت الیاف و بذر پنبه رقم بختگان (رقم تجارتی استان فارس) در اردیبهشت 1376 آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب انجام گرفت . طرح آزمایشی بصورت کرتهای خردشده بود که در قالب بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار انجام شد. تیمارها شامل سه میزان ازت خالص (0، 150، 300 کیلوگرم در هکتار) و سه میزان پیکس (0، 0/75، 1/5 لیتر در هکتار با 49 گرم ماده موثر در لیتر) و دو زمان مصرف پیکس (شروع گلدهی و 10 روز پس از گلدهی) بودند که میزان های ازت در کرتهای اصلی و میزان های پیکس و دو زمان مصرف آن به صورت فاکتوریل در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که افزایش ازت تاثیر معنی داری روی ارتفاع بوته داشت . حداکثر میزان ازت نسبت به شاهد ارتفاع بوته را 59 سانتیمتر افزایش داد. حداکثر مصرف پیکس ارتفاع بوته را نسبت به شاهد (بدون مصرف پیکس) 18 سانتیمتر کاهش داد. برهمکنش میزانهای مختلف ازت و پیکس بر ارتفاع بوته معنی دار بود. کمترین ارتفاع (62 سانتیمتر) مربوط به تیمار بدون ازت و 1/5 لیتر در هکتار پیکس و بیشترین ارتفاع بوته (141 سانتیمتر) مربوط به تیمار 300 کیلوگرم ازت در هکتار و بدون پیکس بود. مصرف ازت باعث افزایش معنی دار عملکرد ماده خشک شد، در حالیکه اثر مزانهای پیکس و برهمکنش ازت و پیکس بر عملکرد ماده خشک معنی دار نبود. مصرف میزانهای مختلف ازت از صفر تا 150 کیلوگرم در هکتار باعث افزایش تعداد غوزه در هر بوته، وزن هر غوزه و عملکرد وش شد، به نحوی که بیشترین عملکرد وش (3160 کیلوگرم در هکتار) در میزان 150 کیلوگرم ازت در هکتار بدست آمد. مصرف پیکس وزن هر غوزه را افزایش داد اما تعداد غوزه در هر بوته را کاهش داد و این امر منجر به عدم تاثیر معنی دار پیکس بر عملکرد وش گردید. بر همکنش ازت و پیکس بر تعداد غوزه ها در هر بوته و وزن هر غوزه تنها در میزان 150 کیلوگرم در هکتار ازت معنی دار بود. اما برهمکنش آنها بر عملکرد وش معنی دار نبود. مصرف ازت باعث تولید وش بیشتری در بخش بالاتر سایه انداز (گره 15 الی 22) شد، در حالیکه مصرف پیکس تولیدی وش بیسشتری را به بخش پائینی سایه انداز (گره 5 الی 9) اختصاص داد. طول، ظرافت و یکنواختی الیاف و وزن صد دانه با افزایش میزان ازت افزایش یافت ، اما استحکام و درصد کشش الیاف و درصد روغن دانه کاهش یافتند. اثر پیکس بر طول، ظرافت ، یکنواختی، استحکام و درصد کشش الیاف معنی دار نبود اما افزایش میزان پیکس باعث افزایش وزن صد دانه و کاهش درصد روغن دانه شد. بر همکنش میزانهای مختلف ازت و پیکس تنها بر وزن صد دانه و درصد روغن دانه اثر معنی دار بجا گذاشت . اثر زمان مصرف پیکس و بر همکنش میزانهای مختلف ازت با زمان مصرف پیکس و برهمکنش میزانهای مختلف پیکس با زمان مصرف آن در اغلب موارد نبودند.